چندی پیش بازار بورس یک بازار پرسود و سرمایه ساز برای خیلی از افراد شده بود. به گونه ای که اکثریت مردم به سراغ صف های شلوغ کارگزاری ها می رفتند و کد بورسی دریافت می کردند. در این شرایط که بازار بورس سبز و سبزتر بود، ناگهان دچار سقوط و ریزش شد به گونه ای که خارج شدن از آن غیر ممکن شدو در این شرایط بسیاری از افراد سودهای خود را که از دست دادن هیچ، ضررهای بسیاری را هم متحمل شدند و اصل پولشان کوچک و کوچک تر شد. اما خوب بازار بورس همین است، صعود دارد، نزول دارد و بازار رنج و ثابت هم دارد. اگر دانش این بازار را داشته باشیم در تمام شرایط می توانیم به سود برسیم.
یکی از سهام هایی که هنوز هم طرفدار است و سوددهی بالایی دارد، عرضه اولیه است. به عبارت ساده تر، هنگامی که شرکتی وارد بازار بورس و یا فرابورس می شود، در ابتدا سهام آن به پایین ترین قیمت ممکن به فروش می رسد و این سهام برای افزایش قیمت آمادگی دارد، بنابراین تا حدود 40-50% سوددهی دارد. اما این عرضه اولیه سهام چیست؟ چگونه باید این عرضه اولیه سودده را خریداری نماییم؟
با ما باشید تا با صفر تا صد عرضه اولیه آشنا شوید.
عرضه اولیه چیست؟
به زبان ساده، عرضه اولیه یعنی اینکه سهام یک شرکت قرار است برای اولین بار در بورس عرضه شود. به عبارت دیگر، در عرضه اولیه، سهام یک شرکت برای بار اول در بورس توسط عموم قابل خریداری خواهد بود.
عرضههای اولیه در سالهای اخیر در بورس تهران رونق و طرفداران بسیاری کرده است، زیرا بسیاری از عرضههای اولیه برای سرمایهگذاران سودده بودهاند.
قبلا از اینکه روش بوکبیلدینگ برای عرضه اولیه در بورس تهران به کار رود، خریداری سهام در عرضه اولیه کار آسانی نبود و اغلب با مشکل مواجه میشد. زیرا همزمان تعداد سفارشات زیادی به سامانه معاملاتی ارسال میشد و تعداد سهام نیز محدود بود، به همین دلیل تعداد زیادی از افراد در نهایت در عرضههای اولیه دست خالی میمانند.
اما این روش تغییر کرده و خرید عرضه اولیه با سهولت بیشتری انجام میگیرد.
امروز در سایت بورسینس، روش خرید سهام در عرضه اولیه را شرح میدهیم.
عرضه اولیه سهام شرکتها در بورس تهران به روش بوک بیلدینگ (ثبت سفارش یا Book Building) انجام میشود.
اما عرضه اولیه به روش بوک بیلدینگ چه معنایی دارد؟ در این روش نیازی نیست خریداران سهام، در یک لحظه سفارش را وارد سیستم کنند و نوبت ارسال سفارش مهم نیست.
ویژگیهای این روش به شرح زیر است:
- یک بازه زمانی برای ثبت سفارش در نظر گرفته میشود، مثلا از ساعت 10 صبح تا 12:30 ظهر.
- برای قیمت قابل ثبت نیز یک بازه تعیین میکنند، مثلا از 265 تا 285 تومان.
- حداکثر سهام قابل خرید توسط یک کدمعاملاتی نیز اعلام میشود، مثلا 1000 برگه سهم.
به این ترتیب شما به عنوان خریدار عرضه اولیه، میتوانید در آرامش، در زمان اعلام شده قیمت مورد نظرتان را وارد سیستم کنید. پس از اینکه بازه زمانی اعلام شده به پایان رسید، سفارشاتی که توسط شما و سایر افراد وارد سامانه معاملاتی بورس شده طبق قوانین پردازش میشود.
اختصاص سهم در عرضه اولیه به روش بوک بیلدینگ دیگر براساس اولویت زمانی ثبت سفارش نیست.
بنابراین شخصی که در انتهای بازه زمانی معرفی شده سفارش خود را ارسال میکند با شخصی که در ابتدای بازه زمانی سفارش خود را ارسال کرده هیچ تفاوتی باهم ندارند.
البته اگر فرد قیمت بالاتری قرار دهد احتمال اینکه بتواند خرید انجام دهد بیشتر است. به دلیل اینکه تعداد شرکتکنندگان در عرضه اولیه بسیار زیاد است، تقریبا همه افراد سفارش خود را در سقف قیمت ارسال میکنند.
بنابراین کسانی که قیمت خرید را در حداکثر قرار ندهند به احتمال قوی هیچ سهامی بدست نمیآورند.
مزایای عرضه اولیه برای شرکتها چیست؟
هدف اصلی عرضه شرکتها در بورس، جذب سرمایه و تأمین مالی است. ورود شرکتها به بورس آنها را ملزم به شفافیت در امور مختلف و صورتهای مالی میکند. این امر خود سبب میشود اعتبار بیشتری کسب کنند و در مواردی مانند وام گرفتن کار راحتتری داشته باشند. علاوه بر این، حضور در بورس شرکت را در معرض عموم قرار داده و موجب نمایش چهرهای مثبت از آن خواهد شد که خود میتواند به استقبال هرچه بیشتر مشتریان و افزایش فروش و سود بیانجامد.
چرا عرضه اولیه برای سرمایهگذاران جذاب است؟
در سالهای اخیر، عرضه اولیهها با توجه به سودآوری خوبی که در کوتاهمدت داشتهاند، مورد استقبال سرمایهگذاران و به ویژه کسانی که تازه وارد بازار سرمایه شدهاند قرار گرفتهاند. دلیل اصلی استقبال سهامداران از عرضه اولیهها، پایینتر بودن قیمت سهم در زمان عرضه نسبت به ارزش ذاتی آن است. بنابراین، به دلیل تقاضای زیاد برای خرید سهام عرضه اولیه، معمولاً قیمت آن در زمان کوتاهی رشد خوبی خواهد داشت و افراد سود مناسبی از فروشش کسب خواهند کرد. عرضههای سالهای اخیر معمولاً سود مناسبی داشتهاند و به همین دلیل افرادی که تازه وارد بازار سرمایه شدهاند، بدون نیاز به تحلیلهای خاص به خرید سهام این عرضهها اقدام میکنند.
چگونه مطلع شویم که عرضه اولیه انجام می شود؟
شاید خرید عرضه اولیه در نگاه اول کار سختی نباشد ولی آیا این سوال را از خود پرسیده اید که چطور متوجه عرضه اولیه در بازار بورس تهران شویم؟ جواب ساده است و سایت بورس تهران را باید دنبال کنید. در این وب سایت ثبت نام کنید و سپس می توانید پیام های ناظر را مطالعه کنید. عرضه اولیه هر سهام توسط پیام ناظر برای شما قابل رویت است و بر این اساس می توانید نسبت به خرید یک سهام اولیه برنامه ریزی های لازم را داشته باشید.
البته روش های دیگری به این منظور در دسترس شما می باشند. برای مثال اخبار شبکه خبر و یا خبرهای صدا و سیما، شبکه های اجتماعی و همچنین شیوه های دیگر مانند گروه های تلگرامی و یا وب سایت های اینترنتی معمولا از چند روز پیش از شروع عرضه اولیه، اطلاعات مربوطه را به شما ارائه می دهند و شما بر این اساس می توانید برنامه ریزی مورد نظر خود برای شرکت در عرضه اولیه را داشته باشید. استفاده از پیام ناظر در سایت بورس می تواند گزینه ای بهتر باشد چرا که ساعت دقیق و شیوه عرضه سهام هم در آن مشخص شده و شما با این اطلاعات به صورت دقیق می توانید برای خرید سهام اقدام کنید.
چه زمانی سهام عرضه اولیه را بفروشیم؟
مطمئناْ قیمت سهام عرضه اولیه تا بینهایت افزایش پیدا نمیکند و در موقعیت مناسبی باید آن را بفروشیم. از فردای روز عرضه اولیه، به دلیل رشد قیمت و سودآور بودن، طبیعی است که تقاضا برای سهم زیاد بوده و از طرف دیگر، کسی حاضر به فروش آن نخواهد بود. با رشد هر روز ۵ درصدی قیمت سهام در هر جلسه معاملاتی، قیمت به میزانی خواهد رسید که عرضه و تقاضا متعادل میشوند. با بررسی میزان عرضه و تقاضای سهم میتوان قیمت مناسب فروش آن را تعیین کرد. جایی که تقاضای چندانی برای سهم وجود ندارد و اصطلاحاً به تعادل رسیده، بهترین زمان برای فروش آن است. همانطور که میدانیم، زمان انجام معاملات از ساعت ۹:۰۰ تا ۱۲:۳۰ است. اما زمان ثبت سفارش از ساعت ۸:۳۰ شروع میشود. به همین دلیل است که در روز بعد از عرضه اولیه تقاضای بسیار زیادی دقیقاْ رأس ساعت ۸:۳۰ ثبت شده است. البته باید شرایط شرکت را نیز بررسی کرد و دید که آیا در آینده به حرکت مثبت و رشد خود ادامه خواهد داد یا خیر. در این صورت میتوان همچنان سهامداری کرد و دید خود را به میانمدت یا بلندمدت افزایش داد.
هر آنچه که باید پیش از خرید عرضه اولیه بدانید
پیش از انتشار عرضه اولیه جدید ، آگهی در رابطه با قیمت سقف و کف آن در بازار بورس منتشر می شود. و فقط در یک روز معین عرضه اولیه منتشر می شود.
سرمایه گذاران حدود ۰.۵% کارمزد از کل مبلغی که بابت خرید نخستین سهام پرداخت می کنند.
سرمایه گذاران می توانند از طریق سامانه کدال codal.ir آگهی رسمی عرضه اولیه سهام را مشاهده نمایید.
پس از افزایش اعتبار پرتفوی و ثبت سفارش مبنی بر خرید عرضه اولیه، کارگزاری ها پس از پایان ساعات معاملاتی سفارشات را جمع آوری نموده و عرضه اولیه را در پرتفوی متقاضاین منظور می نمایند و این بازار بورس است که میزان سهمیه اختصاصی به هر کد حقیقی یا حقوقی را تعیین می نماید.
از آنجایی که عرضه های اولیه حداقل ۱۵ درصد سود در ۳ روز داده تقاضا برای خرید عرضه نخستین بسیار زیاد بود اما عطش خریداران برای سهام عرضه اولیه، معمولا ظرف یک هفته فروکش می کند که البته این موضوع بستگی به شرایط بازار و وضعیت سهام مورد نظر دارد.
همانطور که می دانید عرضه اولیه، سهام شرکتی است که برای اولین بار در بازار بورس منتشر می شود از این رو دارای نماد خاص می باشد برای مثال عرضه اولیه شیر پاستوریزه گیلان با نماد غگیلا انجام شد.
امکان فروش سهام عرضه اولیه معمولا در روز معاملات بعد از خرید آن وجود دارد و صندوق های سرمایه گذاری و مشاوران بورس بررسی ارزندگی عرضه اولیه را انجام می شود.
برای بررسی ارزندگی سهام عرضه اولیه در بازار بورس، می بایست تحلیل فاندمنتال را یاد بگیرید. عرضه ابتدایی هیچ الزامی را به دارندگان کد حقیقی یا حقوقی برای شرکت در مجامع ایجاد نمی کند.