قیمت دلار یکی از ان مواردی است که همواره مقدار ثابتی ندارد و به فاصله یک ساعت ممکن است چندین قیمت متفاوت داشته باشد. اما یکی از عواملی که در روزهای اخیر باعث فزایش قیمت دلار شده است، کم ارزش کردن لیر ترکیه بوده است. فعالان اقتصادی می گویند که با بی ارزش شدن لیر، در کشور همسایه تقاضا برای خرید دلار افزایش می یابد. هنگامی که تقاضا افزایش می یابد، از کشور ما هم اسکناس خارج شده به ترکیه سرازیر می شود. معامله گران اعتقاد دارند که این فرایند به صورت عملی رخ نداده است زیرا در کشور ما ارزش دلار چندان پایین تر از ترکیه نبوده است. این عده معتقدند که در این شرایط،احتمال تضعیف بیشتر لیر موجب شده بود که فضای انتظاری در بازار داخلی تغییر و تمایل به فروش دلار کاهش پیدا کند.
بحث داغ این روزها هم بحث برجام است. همه ما منتظر برجامی نشسته ایم که نمی دانیم واقع می تواند تغییری در زندگی ما ایجاد نماید یا خیر؟ اما در هر صورت ما هم پیگر خبرها هستیم. امروز هم به بررسی قیمت لیر و قیکت دلار و بررسی نتیجه برجام بر این دو خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
دلار ۲ رقمی در ترکیه
روز گذشته در پی کاهش نرخ بهره سیاستی، لیر ترکیه با کاهش ارزش روبهرو شد و نرخ برابری دلار به لیر به سطحی بالاتر از 10 رسید. اگرچه این رکوردشکنی پایدار نبود و لیر کمی از ارزش خود را بازیابی کرد و به زیر نرخ برابری ده بازگشت، اما آنچه مسلم است سیاست نامتعارف پولی و ایجاد نااطمینانی در عملکرد سیاستگذاران باعث شده است تا بیثابتی و کاهش ارزش پول ملی به روند ثابت اقتصاد ترکیه بدل شود. به نظر میرسد اردوغان در حالی به دنبال ایجاد رونق مقطعی در اقتصاد ترکیه است که عوامل بسیاری در رسیدن به این هدف او را یاری نمیکنند. باید توجه داشت یکی از دلایل کاهش ارزش پول ملی ترکیه، تورم آمریکا و افزایش نرخ بهره از سوی فدرال رزرو است که منجر به تقویت دلار شده و از ارزش لیر دربرابر دلار کاسته است. با کاهش 2/ 1درصدی ارزش پول ملی ترکیه، این کشور رکورددار بیشترین کاهش ارزش پول ملی در میان اقتصادهای نوظهور است. ترکیه در ماههای اخیر بهرغم تجربه تورم 20درصدی، بیش از 4درصد نرخ بهره سیاستی را کاهش داده و به سطح 15درصدی رسانده است؛ اقدامی که نرخ بهره حقیقی ترکیه را به منفیترین نرخ بهره در میان اقتصادهای نوظهور بدل کرده است.
رکوردشکنی لیر ترکیه
روز جمعه در پی اعلام کاهش یکدرصدی نرخ بهره سیاستی توسط بانک مرکزی ترکیه، لیر بار دیگر روند نزولی درپیش گرفت و برای اولینبار نرخ برابری دلار به لیر به رقم 10 رسید. روز گذشته نرخ برابری دلار به لیر برای ساعاتی به 02/ 10 رسید. بهطور کلی در سال جاری میلادی لیر بیش از 30درصد کاهش را تجربه کرده و ازآنجاکه این کشور بهطور عمده واردکننده انرژی و مواد اولیه است، تورم ترکیه به سطوح بیسابقهای در دو دهه اخیر رسیده است. نرخ بهره پایین به خروج سرمایه و رشد تقاضا برای تسهیلات در ترکیه منجر میشود که هر یک از این اتفاقات از کانالهای متفاوتی بر تورم این کشور میافزاید.
چرایی کاهش ارزش لیر
رئیس پیشین بانک مرکزی ترکیه در پی کاهش ارزش پول ملی این کشور، طی چند مرحله نرخ بهره سیاستی را افزایش داد و در آخرین مرحله افزایش نرخ بهره از کار برکنار شد.پس از این اقدام، شهاپ کافچیاوغلو به ریاست این نهاد منصوب شد. او در ابتدا سیاست خود را حفظ نرخ بهره در سطح 19 درصدی قرار داد و پس از حدود 6ماه سیاست کاهش نرخ بهره را در پیش گرفته است. با این حال این کاهش نرخ غافلگیرکننده نبود و بسیاری از کارشناسان تنها بر سر زمان این کاهش اختلاف نظر داشتند. علت این اطمینان از کاهش نرخ بهره در ترکیه، تاکید چندباره رئیسجمهور این کشور بر بالا بودن نرخ بهره است. از سوی دیگر این تاکید رئیسجمهور ترکیه بر کاهش بهره باعث شده است خروج سرمایه از ترکیه تشدید شود و از این کانال ارزش لیر کاهش پیدا کند.کاهش نرخ بهره علاوه بر تسهیل دریافت تسهیلات و افزایش حجم پول، نرخ بهره حقیقی را کاهش میدهد و انگیزه خروج سرمایه را تقویت میکند. این دو کانال، عامل اصلی کاهش ارزش پول ملی در ترکیه است. با این حال کاهش اخیر ارزش لیر دلیل دیگری نیز داشت؛ نرخ تورم نقطه به نقطه آمریکا در ماه گذشته میلادی رکورد سیساله خود را شکست و به سطح 2/ 6درصدی رسید. در پی این اتفاق فدرال رزرو زودتر از پیشبینیها نرخ بهره را افزایش داد و ارزش دلار تقویت شد. با تقویت دلار ارزهای دیگر نسبت به دلار شاهد کاهش ارزش بودند؛ کاهش اخیر لیر ترکیه را میتوان متاثر از این اقدام فدرالرزرو دانست.
افزایش نرخ دلا
در این هفته بازار دلار با نوسانات زیادی مواجه شد، در روزهای گذشته قیمت دلار در بازار آزاد تا ۳۲ هزار تومان نیز پیش رفت، اما ناگهان قیمت دلار به ۳۱ هزار تومان رسید، امروز نیز قیمت به ۳۱ هزار و ۱۸۰ رسید.
البته فعالان بازار میگویند که بازار در رکود و خریدار کم است، درحال حاضر مردم منتظر نتایج مذاکرات هستند و بیشتر تمایل به فروش دلار دارند. یکی از فعالان میگوید، آنچه بازار از اخبار مذاکرات هستهای متوجه شده این است که آمریکا متن توافق را پذیرفته و احتمالاً ایران هم این توافق را بپذیرد و برجام به نتیجه برسد. پس در نتیجه جو قیمت کاهشی است البته این واکنش اولیه بازار ارز است، چون هنوز هیچ جزئیاتی از مفاد توافقنامه منتشر نشده است.
اما اگر توافقنامه برجام امضا شود قیمت دلار چه واکنشی نشان میدهد؟
علی طباطبایی، کارشناس بازارهای مالی گفت: متغیرهای اصلی احتمال توافق در بازارهای مالی دیده نمیشود. بازار دلار، حتی در شرکتهای بزرگ بازارهای مالی هنوز واکنشی به خبر احتمال توافق مذاکرات برجام نشان نداده است.
وی افزود: البته باید به این نکته نیز اشاره کرد که تغییر استراتژی بنگاههای اقتصادی نیز در رابطه با وقوع توافق در بازارها مشاهده نمیشود، یعنی بنگاههایی که تاثیرپذیری بیشتری از توافق برجام دارند، هیچ نوع تغییری در سیاستها نداشتند.
این کارشناس بازارهای مالی ادامه داد: این پدیده، احتمال وقوع یک توافق اثرگذار در بازارها را کاهش میدهد. اما قطعاً وقوع توافق در دو مرحله بر قیمت دلار تأثیر میگذارد.
طباطبایی گفت: مرحله اول تاثیرپذیری قیمت دلار در صورت توافق مربوط به هیجان اولیه است، در این مرحله ممکن است که قیمتها با شدت بیشتری کاهشی شود.
وی ادامه داد: اما مرحله دوم مربوط به تعادلبخشی در قیمت دلار است. در این مرحله، اگر توافق مثبتی شکل بگیرد، ممکن است قیمت دلار بین ۲۷ تا ۳۰ هزار تومان تغییر پیدا کند. اما در کل به نظر میرسد با امضای برجام، بازارهای مالی کمترین واکنش را نشان دهند.
در این هفته بازار دلار با نوسانات زیادی مواجه شد، در روزهای گذشته قیمت دلار در بازار آزاد تا ۳۲ هزار تومان نیز پیش رفت. اما ناگهان قیمت دلار به ۳۱ هزار تومان رسید. امروز نیز قیمت به ۳۱ هزار و ۱۸۰ رسید.
البته فعالان بازار میگویند که بازار در رکود و خریدار کم است. در حال حاضر مردم منتظر نتایج مذاکرات هستند و بیشتر تمایل به فروش دلار دارند.